Κάθε αθλητικό γεγονός, κάθε μεγάλη αθλητική διοργάνωση έχει κάτι να μας μάθει. Έτσι και από το Παγκόσμιο Κύπελλο Μπάσκετ που διοργανώθηκε στην Κίνα έχουμε να αποκομίσουμε πολλά σε διάφορους τομείς όπως το θέαμα, οι διάφορες τακτικές που ακολουθήθηκαν, η ψυχολογική προετοιμασία και διαχείριση διάφορων καταστάσεων. Εμείς θα εστιάσουμε στον τελευταίο τομέα.
Ένας κανόνας που επιβεβαιώθηκε ακόμα μία φορά: το μπάσκετ είναι ομαδικό άθλημα και στο τέλος κερδίζει η ομάδα που έχει πολύ ποιοτικούς αθλητές αλλά πληροί και μία απαραίτητη προϋπόθεση: να έχουν δουλέψει οι αθλητές μεταξύ τους και με τον προπονητή ώστε να έχουν κοντινές και άμεσες σχέσεις που θα οδηγήσουν σε καλύτερη συνοχή και αλληλοκάλυψη εντός της ομάδας. Αυτό είναι το στοιχείο που οδήγησε την Ισπανία στην κατάκτηση της παγκόσμιας πρωτιάς, μίας ομάδας που έχει εστιάσει πολύ στη δημιουργία ενός όσο το δυνατόν σταθερότερου κορμού αθλητών σε βάθος χρόνου, μία στρατηγική επιλογή που την έχει οδηγήσει, όσο κι αν μας έχει πονέσει ως Έλληνες στο παρελθόν, σε τέσσερα χρυσά και έντεκα μετάλλια συνολικά σε Ευρωμπάσκετ, Μουντομπάσκετ και Ολυμπιακούς Αγώνες τα τελευταία δεκατρία χρόνια. Η επίτευξη υψηλής χημείας σε βάθος χρόνου διευκολύνει τους αυτοματισμούς που «ξεβαλτώνουν» στα αντίξοα σημεία ενός αγώνα, κατευνάζει το άγχος και το φόβο της αποτυχίας και ευνοεί την ομαλή υπέρβαση των συγκρούσεων που μοιραία προκύπτουν στην πολυτάραχη πορεία κάθε ομάδας σε ένα τουρνουά.
Ξεχωριστή μνεία αξίζει και με το παραπάνω η ομάδα της Αργεντινής. Μία ομάδα που και αυτή έχει λαμπρή ιστορία τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια. Μετα την αποχώρηση πολλών μεγάλων αθλητών που απάρτιζαν την ομάδα επί χρόνια (Ginobili, Prigioni, Delfino, Nocioni) λόγω του αδυσώπητου χρόνου, δεν περίμεναν πολλοί η Αργεντινή του 2019 να φτάσει ψηλά. Κι όμως. Ένας αθλητής-έμβλημα, ο 39χρονος die hard Louis Scola έφερε σε αυτό το τουρνουά την αύρα από την αίγλη του παρελθόντος, στην οποία ήταν αναπόσπαστο μέλος, κατευθείαν στο φαντασιακό των συμπαικτών του και μαζί με τον επίσης ξεχωριστό Facundo Campazzo γαλούχησαν την ομάδα με πνεύμα αυταπάρνησης και μαχητικότητας. Αρκούσε αυτό όμως από μόνο του για να νικήσουν τις πολύ ποιοτικές αγωνιστικά Σερβία και Γαλλία και να φτάσουν στη δεύτερη θέση του τουρνουά; Όχι. Χρειαζόταν και ομαδικότητα και ανθρώπινες σχέσεις ειλικρίνειας και εγγύτητας που χτίζονται με απλές καθημερινές χειρονομίες αλτρουισμού, όπως το ομαδικό, συγχρονισμένο, ρυθμικό και παρατεταμένο χειροκρότημα μετά από κάθε προπόνηση.
Η επόμενη ομάδα στην οποία θα εστιάσουμε την προσοχή μας είναι η Αυστραλία. Μία ομάδα με ποιοτικούς αθλητές, που αν και πριν τη διοργάνωση δεν υπολογιζόταν από πολλούς ως διεκδικήτρια μεταλλίου, πάλεψε μέχρι τέλους και κατέλαβε την τιμητικότατη τέταρτη θέση. Η επιτυχία της αυτή αποδίδεται, πέρα από το αδιαμφισβήτητο ταλέντο των αθλητών της, στο αξιοσημείωτο εθνικό σύστημα ολιστικής ανάπτυξης αθλητώνCentre of Excellence. Ιδρυμένο το 1981 με σκοπό την επάνδρωση των μελλοντικών εθνικών ομάδων της χώρας, το πρόγραμμα αυτό εντάσσει στο μπάσκετ αθλητές από μικρή ηλικία και τους υποστηρίζει με ένα πλήρες δίκτυο επιστημόνων φυσικής αγωγής, διατροφής, φυσικοθεραπείας και ψυχολογίας. Όπως διακηρύσσουν οι υπεύθυνοι του Centre of Excellence, βασικός σκοπός είναι περισσότερο η πρόοδος και η ευημερία των αθλητών σε όλες τις πτυχές της ζωής του εντός και εκτός παρκέ του μπάσκετ παρά η επιτυχία σε αποτελέσματα αγώνων. Και οι νίκες ήρθαν με το πλήρωμα του χρόνου, με την εθνική ομάδα μπάσκετ ανδρών της Αυστραλίας να φιγουράρει στην τέταρτη θέση του κόσμου και να υπολογίζεται ως ισχυρός αντίπαλος από όλους.
Και καταλήγουμε με τη δική μας εθνική ομάδα. Είχαμε στο ρόστερ μας τον ψηφισμένο ως καλύτερο μπασκετμπολίστα της κανονικής περιόδου του καλύτερου πρωταθλήματος στον κόσμο, το Γιάννη Αντετοκούνμπο, και ορισμένους από τους καλύτερους Ευρωπαίους μπασκετμπολίστες. Η τελική μας κατάταξη στην 11η θέση είναι κατώτερη των προσδοκιών μας, αλλά σίγουρα έχει πολλά να μας διδάξει. Πρώτον και κύριον, όπως αναφέραμε και στην αρχή, δε νικά η ομάδα που έχει στο δυναμικό της τον καλύτερο ή τους καλύτερους τεχνικά αθλητές, αλλά η ομάδα με την καλύτερη προετοιμασία και συνοχή. Κι ενώ για τη συνοχή της συγκεκριμένης ομάδας υπάρχουν κυρίως θετικά σχόλια, δε μπορούμε να πούμε το ίδιο για τα επίπεδα προετοιμασίας, μέσα στην οποία εντάσσεται και η πνευματική προεργασία. Αντί όμως να εστιάσουμε στο τελικό αποτέλεσμα, όπως αναφέρει και ο Θοδωρής Παπαλουκάς, περισσότερο θα μας ωφελήσει να αντλήσουμε τα θετικά από την παρουσία μας σε αυτό το Μουντομπάσκετ, όπως το παράδειγμα που έχει δώσει όλα αυτά τα χρόνια με την υπομονή και επιμονή του ο Παναγιώτης Βασιλόπουλος, πνευματικά εφόδια τα οποία τον οδήγησαν στην παλινόρθωση της καριέρας του και την προσωπική του δικαίωση.
Πώς πορευόμαστε λοιπόν στο μέλλον; Κρατάμε τα θετικά του υψηλού κινήτρου, της καλής συνοχής και της επιμονής που επέδειξε η εθνική μας ομάδα, αλλά παράλληλα προσπαθούμε να συγχρονιστούμε με τα δεδομένα της εποχής. Το μπάσκετ πλέον, όπως και ολόκληρος ο αθλητισμός, κινείται σε πλήρως επιστημονικό πλαίσιο. Όποιος αθλητής και ομάδα θέλει να διακριθεί καλείται να συνεργαστεί με τους ειδικούς σε κάθε τομέα, είτε αυτός λέγεται τεχνική σουτ, είτε τακτική, είτε φυσική κατάσταση, είτε διατροφή, είτε αποκατάσταση, είτε ψυχολογία. Μα και να μη θέλει να διακριθεί κάποιος, έχει κάθε δικαίωμα να απολαύσει την ενασχόλησή του με το μπάσκετ και το κάθε άθλημα. Και εκεί πάλι χρειάζεται την υποστήριξη από ένα πλήρες δίκτυο. Ας μελετήσουμε το παράδειγμα της Αυστραλίας, της Ισπανίας και άλλων χωρών και ας το προσαρμόσουμε στην ελληνική μας πραγματικότητα. Κι αν δεν πετύχουμε πρωτιές και μετάλλια, που καλώς να έρθουν, θα έχουμε πετύχει να φέρουμε περισσότερα παιδιά στο μπάσκετ και στον αθλητισμό, τα οποία δε θα αποχωρούν σκυθρωπά, αλλά θα συνεχίζουν να αθλούνται και να αγωνίζονται αντλώντας χαρά και πολλαπλά μαθήματα ζωής.
Βασίλης Ξερνός
Ψυχολόγος-Αθλητικός Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπευτής